Մեկնակետ, որտեղից բարեկամությունըփոխարկվում է համագործակցության

ՃԱՆԱՊԱՐՀ ԴԵՊԻ ՔՅՈՆԻԳՍԲԵՐԳ
Քյոնիգսբերգ... ավելի ճիշտ` Կալինինգրադ, ճանապարհ դեպի Կալինինգրադ, մեկ միլիոն բնակչությամբ երկրամաս, որ աշխարհագրական տարածքով դեպի Եվրոպա Ռուսաստանի դարպասների դերն ունի: «Կալինինգրադի երկրամասը Ռուսաստանի քարտեզում կարևոր տեղ ունի` ինքնատիպ կամուրջ լինելով Արևելքի ու Արևմուտքի միջև, գործընկերության ու բարեկամության կամուրջ: Մեր խնդիրն է` տարածաշրջանը դարձնել իրական գործընկերության տարածք: Մենք ձգտում ենք ստեղծել բարենպաստ գործարար մթնոլորտ, որը հնարավորություններ է տալիս նոր աշխատուժի, նոր ներդրումների ներգրավման, արդյունաբերական ու գյուղատնտեսական մրցունակ ապրանքների արտադրության»` երկրամասի նահանգապետ ԳԵՈՐԳԻ ԲՈՈՍԻ խոսքերն են:
Հունիսի 18-19-ին Հայաստանում անցկացվում են Կալինինգրադի օրեր. նահանգի կառավարության, Զարգացման հայկական գործակալության աջակցությամբ Երևանում Մոսկվայի տանը անցկացվեց տնտեսական համաժողով, ներկայացվեցին երկրամասի արդյունաբերական, գյուղատնտեսական ներուժը, պատմամշակութային ժառանգությունը, համագործակցության ոլորտներն ու հնարավորությունները: Երկրամասի էկոնոմիկայի, արդյունաբերության, գյուղատնտեսության և ձկնարդյունաբերության նախարարները հայկական կողմին հանգամանալից պատմեցին իրենց ունեցվածքի, ձեռքբերումների և զարգացման ու համագործակցության տարբերակների մասին: Այդ ամենն իսկապես տպավորիչ է` երկրամասն ունի ընդհանուր սահմաններ Եվրամիության երկրների հետ, ծովային ուղիները խնդիր չեն` ուղիղ ելքեր Բալթիկ ծով, որը չի սառչում, և ատլանտյան ծովային ճանապարհ, նավահանգիստ, տրանսպորտային զարգացած համակարգ` հիանալի ճանապարհներ, փափուկ կլիմա և զբոսաշրջության զարգացման նախանձելի նախադրյալներ, բնական պաշարներ. միայն սաթի պաշարները գործնականում անսպառ են` Բալթիկ ծովն ուղղակի նվիրում է դարերով իր հղկած ու մշակած սաթը: 2006-ից երկրամասը հատուկ տնտեսական գոտի է, որը ներդրումների հիանալի պայմաններ է ստեղծում. 70 երկրներից ձեռներեցներ ներդրումներ են արել Կալինինգրադի երկրամասում: Նրանց գրավում է այն փաստը, որ հատուկ տնտեսական գոտում տնտեսական գործունեության առաջին 6 տարիներին լիովին ազատված են գույքահարկից ու եկամտահարկից, հետագա 6 տարիներին` 50 տոկոսով: Լավ զարգացած են գյուղատնտեսությունն ու ձկնարդյունաբերությունը, արդյունաբերությունը: Ազատ տնտեսական գոտին արդյունաբերության ու վերամշակող արտադրության զարգացման հնարավորություն է տվել: Անուշադրության չեն մատնված և նոր տեխնոլոգիաները: Նախարարները ցավով նշում էին, որ ֆինանսատնտեսական ճգնաժամն իրենց հնարավորություն չտվեց գրանցել ծրագրված առաջընթացը և առաջ անցնել հարևան եվրոպական երկրներից:
Հայաստանում Կալինինգրադի օրերի շրջանակում նահանգապետ Գեորգի Բոոսը հանդիպումներ է ունեցել ՀՀ նախագահի, վարչապետի, Անվտանգության խորհրդի քարտուղարի հետ:
Մոսկվայի տանը կայացած համաժողովից հետո բացվեց նաև ցուցահանդես, որտեղ ներկայացված էին երկրամասի գյուղատնտեսական ու արդյունաբերական արտադրանքները և, իհարկե, սաթե հուշանվերների ճոխ ընտրանի:
Ասուլիսում պարոն Բոոսը կարևորեց համագործակցությունը հայկական կողմի հետ` նշելով, որ արդեն ձեռք են բերվել մի քանի պայմանավորվածություններ, որոնք կարող են վերաճել պայմանագրերի կնքման: Նրան ապրանքաշրջանառության 0 տոկոսը չի հուսահատեցնում, և վստահ է, որ կյանքն ավելին կանի, քան նույնիսկ պայմանավորվածություններն ու պայմանագրերը, որովհետև դա երկկողմանի շահավետ է ու անհրաժեշտ:
«Բազմաթիվ են համագործակցության հնարավորությունները տնտեսության տարբեր ճյուղերում, ուրախալի է, որ արդեն կան համագործակցության կոնկրետ պայմանավորվածություններ», համաժողովի արդյունքները կարճ ամփոփեց ՀՀ ԱԱԽ քարտուղար ԱՐԹՈՒՐ ԲԱՂԴԱՍԱՐՅԱՆԸ:
Կալինինգրադի նահանգապետ Գեորգի Բոոսը պատասխանեց նաև «Իրավունքը de facto»-ի հարցերին։
-Ի՞նչ է Ձեզ համար Հայաստանը;
-Հայաստանը նախ և առաջ մարդիկ են, եղբայրական ժողովուրդ, որի հետ մեզ շատ բան է կապում` ոչ միայն պատմությունը (գիտեք, որ Քյոնիգսբերգի ազատագրումը գլխավորել է մարշալ Հովհաննես Բաղրամյանը), այլև պարզ մարդկային որակները` բարեկամությունը, սրտամոտությունը, հյուրասիրությունը, ընդհանուր հետաքրքրություններ ու շահեր գտնելու ցանկությունը: Ի վերջո, իմ երակներում հայկական արյուն է հոսում` ամբողջ 25 տոկոս: Իմ տատիկը հայ է` Աիդա Կարպովնան:
-Տատիկը հայկական ի՞նչ է սովորեցրել Ձեզ:
-Ինչ-որ բառեր, հայկական սովորույթներ ու ավանդույթներ, որոնք, ճիշտ է, փոքր էի, բայց լավ մտապահել եմ ու հիմա էլ գիտեմ: Կարող եմ հայկական ճաշեր էլ պատրաստել տատիկիս սովորեցրածով` աջաբսանդալ, չանախ, խաշլամա, խաչապուրի: Իհարկե, տատիկիս պատրաստածի համը չի ունենա, բայց ուտել հնարավոր է:
-Որտեղ` Կալինինգրադը, որտեղ` Հայաստանը։ Ի՞նչ փոխշահավետ համագործակցություն կարող է ձևավորվել` հաշվի առնելով մեզ բաժանող տարածությունը:
-Ես կարծում եմ, որ հնարավոր է: Արդեն գյուղատնտեսության ոլորտում պայմանավորվածություններ կան, որ պայմանագրի կարող են հանգեցնել: Տարածությունը` տարածություն, բայց այդպես մտածելու դեպքում համաշխարհային առևտուրը պիտի դադարեր: Կան, իհարկե, ինչ-որ ճանապարհներ, օրինակ` ծովային. մենք կարող ենք Հայաստան ապրանքներ բերել Թուրքիայի, Իրանի տարածքով: Կան խնդիրներ Վրաստանի հետ, բայց դրանք լուծելի խնդիրներ են: Մենք այնքան երկար ենք համատեղ ապրել, որ ստեղծված կապերը չենք կարող միանգամից ջնջել: Իմաստ էլ չունի: Մենք ունենք ընդհանուր պատմություն, ընդհանուր անցյալ և ընդհանուր ապագա կարող ենք ունենալ:
-Դուք հանդիպումներ եք ունեցել Հայաստանի նախագահի, վարչապետի, ԱԱԽ քարտուղարի հետ, ի՞նչ պայմանավորվածություններ եք ձեռք բերել:
-Ինչ-որ փոխադարձ հետաքրքրություններ են գտել ոսկերիչները, կահույքագործները, ի դեպ, կահույքագործությունը մեզ մոտ լավ զարգացած է, մենք մեր արտադրանքն արտահանում ենք այլ երկրներ, գյուղմթերքների փոխանակման ծրագրեր էլ են նախանշվում: Մշակութային կապերի մասին արդեն չեմ ասում. կրթության, գիտության ոլորտում մեր կապերը նոր չեն սկսվելու, սլավոնական համալսարանի հետ այսօր համագործակցության համաձայնագիր ենք կնքելու: Առողջապահության ոլորտում ևս փոխադարձ հետաքրքրություններ կան, նեյրովիրաբուժության, վիրաբուժության առումով այսօր մեզ մոտ եզակի վիրահատություններ են արվում, որոնց փորձը մեր բժիշկները կարող են միմյանց փոխանցել: Այսօր արդեն գործարկվել է մանկական «Արտեկի» շինարարության ծրագիրը, մեր մարզի տարածքում արդեն ունենք այս ծրագրի մի շարք գործընկերներ, և հիանալի կլինի, եթե Հայաստանն էլ միանա այդ ծրագրին, հետո հայ երեխաներն էլ կգան հանգստանալու Բալթիականի ափերին: Կարծում եմ` երեխաների բարեկամությունն ապագայի բարեկամության հիանալի երաշխիք է:
-Կալինինգրադում հայերը շա՞տ են:
-15000-ից ավելի: Նրանք կառուցել են իրենց մշակութային կենտրոնը, եկեղեցին, դպրոցը, թերթ են հրատարակում, իրենց ստուդիան ունեն, կալինինգրադյան հայերը լուրջ ներդրում ունեն երկրամասի տնտեսական ու քաղաքական կյանքում:
-Ի՞նչ ցանկությամբ եք հեռանում Հայաստանից:
-Ցանկություն բառը, թերևս, տեղին չէ, այ, եթե հարցնեք ի՞նչ զգացողությամբ, կասեմ, որ մեր տնից գնում եմ իմ տուն ու գիտեմ` ինչ-որ ժամանակ կանցնի, ու կվերադառնամ, որովհետև Հայաստանում ընկերներ ունեմ, բարեկամներ, որովհետև կարոտելու եմ Երևանին ու իր մարդկանց:
-Բարի ճանապարհ ու բարի վերադարձ:
Պարոն Բոոսը հարցազրույցը տալիս էր հայ և ռուս բռնցքամարտիկների մրցումների ժամանակ: Տարբեր քաշային կարգերի մանուկները լրջորեն մենամարտում էին միմյանց դեմ ու երազում էին, որ հենց իրենց պարգևատրեն Գեորգի Բոոսն ու Արթուր Բաղդասարյանը: Այդպես գրվում է բարեկամության ու համագործակցության պատմությունը: Հանդիպումները, քննարկումները, պայմանավորվածությունները ինչ-որ արդյունքներ կտան, գուցե իսկապես մոտ ապագայում հայ ոսկերիչներն իրենց զարդերում ընդելուզեն ոչ միայն չինական սև մարգարիտներ, այլև բալթիական ոսկեգույն սաթ, հայ կահույքագործներն էլ փոխադարձ ինչ-որ շահ գտնեն, բժիշկների, գիտնականների մասին չեմ ասում, գյուղատնտեսական արտադրանքն էլ հնարավոր է Կալինինգրադ հասցնել... Ամեն ինչ էլ հնարավոր է, բայց պետք է դրա անհրաժեշտության գիտակցությունը:
Գեորգի Բոոսի երակների 25 տոկոս հայկական արյունը նրան կարող է անվերջ վերադարձնել Հայաստան, բայց չի կարող սիրելի դարձնել հայերին, եթե այդ սերը չի բխում իսկապես պարզ մարդկային կապերից ու փոխադարձ շփումների մեջ միմյանց համար կարևոր ինչ-որ բան գտնելու ցանկությունից: Այնպես որ, ճանապարհը դեպի Եվրոպա հայերիս համար էլ կարող է սկսվել շատ եվրոպական ու շատ ռուսական մի փոքրիկ, հին ու սքանչելի ճարտարապետությամբ քաղաքից` Քյոնիգսբերգից, որտեղ ապրել են Իմանուիլ Կանտը, Թեոդոր Հոֆմանը, Լեոնարդ Էյլերը, Ֆրիդրիխ Բեսելը, երկրամաս, որի տարածքում 1410-ին տեղի է ունեցել Գրյունվալդի ճակատամարտը, 1757 թ.` Գրոս Եգերսդորֆի ճակատամարտը, 1807 թ.` Պրեյսիշ Էյլաուի, քաղաք, որը 1946 թվականից դարձել է Կալինինգրադ, բարեբախտաբար, պահպանելով իր եվրոպական արժեքները, դրանց հավելելով սլավոնական երանգներ: Այստեղ են Եվրոպայի ամենաբարձր ավազաբլուրները, սքանչելի Բալթիկ ծովը, որտեղ ամենամեծ խնդիրը խեղդվելն է, բնության ու մարդկային հաղորդակցության տասնյակ այլ հրաշալիքներ, որ զբոսաշրջության դրախտ են խոստանում:
Հուսանք, որ հունիսյան համաժողովը չի լինի սոսկ բարեկամների հանդիպման հիշողությունների հանգրվան, այլ կդառնա այն մեկնակետը, որտեղից բարեկամությունը փոխարկվում է համագործակցության: Գործուն, փոխշահավետ ու երկարատև:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Մեկնաբանություններ